محمد حسین کاکوئی؛ عباس گنجعلی
دوره 15، شماره 53 ، اسفند 1398، ، صفحه 43-62
چکیده
دعای عرفه امام حسین (ع) متنی ادبی است که از شیوه‌هایی بیانی و زیباشناختی مانند تصویر و موسیقی در گونه‌های مختلفش مثل تکرار، بهره‌مند است. هدف مقاله بررسی یکی از شیوه‌های بیانی یعنی تکنیک تکرار بوده که خود نوعی از موسیقی کلامی درون‌متنی و یکی از ارکان تشکیل‌دهندة ضرباهنگ است؛ لذا درصدد است تا برخی از انواع این تکنیک مانند تکرار ...
بیشتر
دعای عرفه امام حسین (ع) متنی ادبی است که از شیوه‌هایی بیانی و زیباشناختی مانند تصویر و موسیقی در گونه‌های مختلفش مثل تکرار، بهره‌مند است. هدف مقاله بررسی یکی از شیوه‌های بیانی یعنی تکنیک تکرار بوده که خود نوعی از موسیقی کلامی درون‌متنی و یکی از ارکان تشکیل‌دهندة ضرباهنگ است؛ لذا درصدد است تا برخی از انواع این تکنیک مانند تکرار استهلالی، آغازین، ساده، تراکمی، پایانی، مدوّر، لازمه، مؤکّد، تدریجی و مجاور را در دعای عرفه بکاود و بخشی از زوایای پنهان آن را بازشناسد تا مخاطب هنگام خواندن آن لذت بیشتری ببرد. علت انتخاب این موضوع، این است که تکنیک تکرار بیشتر از دیگر تکنیک‌ها در این دعا به عنوان ادبیات قدیم، جلوه‌گر شده و نیز تکنیکی قدیمی است که مانند تکنیکی نو در بیشتر آثار ادیبان معاصر به گونه‌های مختلف به کار می‌رود. بنابراین به نظر رسید که می‌توان این تکنیک متنوع را در دعای عرفه اجرا کرد. این پژوهش به شیوة توصیفی ـ تحلیلی با تکیه بر کاوش درون‌متنی انجام شده و تلاش کرده تا نمونه‌های مناسب‌تری که هدف این تکنیک را روشن‌تر کرده یا کاربرد بیشتری دارد، مورد توجه قرار دهد. به‌کارگیری زیبای تکنیک تکرار در این دعا، متن را انعطاف‌پذیر ساخته به گونه‌ای که می‌توان تکنیک‌های جدید ادبی را ـ که مشخصه ادبیات جدید است ـ در آن پیاده کرد؛ گرچه دعاها خود در زمرة ادبیات قدیم جای دارند.
ادبی
mohammad hossen kakoei؛ hossen mirzaeinia
دوره 13، شماره 42 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 1-20
چکیده
امام حسین (ع) در روز عرفه و در آخرین حجشان، آن‌چنان نیایش پرشوری با خدای خود داشت که توجه بسیاری را به خود جلب کرد؛ نیایشی که آکنده از عناصر زیباشناسانه و ارکان جذب مخاطب بود. موفقیت این دعا در جذب مخاطب، حاصل پیوستگی لفظ و معنا با هم است. علاوه بر این هنگامی که این دعا را می‌خوانیم، عناصر ادبی تازه‌ای می‌یابیم و شیوه‌های ادبی شگفتی ...
بیشتر
امام حسین (ع) در روز عرفه و در آخرین حجشان، آن‌چنان نیایش پرشوری با خدای خود داشت که توجه بسیاری را به خود جلب کرد؛ نیایشی که آکنده از عناصر زیباشناسانه و ارکان جذب مخاطب بود. موفقیت این دعا در جذب مخاطب، حاصل پیوستگی لفظ و معنا با هم است. علاوه بر این هنگامی که این دعا را می‌خوانیم، عناصر ادبی تازه‌ای می‌یابیم و شیوه‌های ادبی شگفتی ازجمله موسیقی و ضرباهنگ را کشف می‌کنیم که از آن متنی ادبی‌هنری ساخته تا مخاطبان از آن لذت ببرند. امام (ع) می‌خواهند از این طریق، دریافت‌های احساسی‌شان را به دیگران منتقل کنند؛ بنابراین آنچه را باعث جلب توجه مخاطبان و انتقال مفاهیم مدنظرشان به آنان می‌شود، به کار گرفته‌اند. ازآنجایی‌که ضرباهنگ اولین چیزی است که با گوش‌نوازی جلب توجه می‌کند و جایگاه بزرگی در ادبیات کنونی دارد، بهتر دیده شد که این عنصر ادبیات جدید در این دعا بررسی شود. به همین دلیل این تحقیق می‌کوشد تا نخست عنصر ضرباهنگ را بررسی کند و سپس ضرباهنگ به‌کاررفته در این دعا را بر اساس تکنیک‌های جدید آن مورد کنکاش قرار دهد، هر یک را توصیف کند و آنها را تجزیه‌وتحلیل نماید تا میزان توان هنری متن را به نمایش بگذارد. برای این کار به ضرباهنگ‌های فکری معنوی مانند ضرباهنگ‌های گفت‌وگو، سکوت، فکر، و... پرداخته شد. نتایج نشان می‌دهد ضرباهنگ ساخته‌شده از عناصر ساختاری و معنایی دعا در بسیاری از بندها با گونه‌های مختلف خود در هم می‌آمیزد و نوبه‌نو می‌شود تا از آن متنی یکپارچه و کمال‌یافته بسازد.
